بررسی میزان ترانسفیوژن غیرضروری خون و فرآورده های آن در بیماران بستری در بیمارستان دکتر فاطمی اردبیل نیمسال اول ۱۳۸۲

زمینه و هدف: اکثر افرادی که نیاز به ترانسفوزیون خون و فرآورده های خونی پیدا می کنند، بیماران بدحالی هستند که به دلیل خونریزی، آنمی ناشی از بیماری مزمن، اختلالات انعقادی، مشکلات پلاکتی و سایر موارد مشابه مورد درمان قرار می گیرند با توجه به مشکلات و هزینه بالای تامین خون سالم و همچنین عوارض متعدد ناشی از ترانسفوزیون خون و فرآورده های خونی لازم است که تجویز فرآورده های مذکور براساس معیارهای علمی و فقط در صورت ضرورت انجام گیرد. مطالعه حاضر برای بررسی موارد ترانسفوزیون انجام گرفته در یک بیمارستان جراحی و سوختگی و تشخیص موارد غیرضروری ترانسفوزیون در یک مقطع شش ماهه صورت گرفته است.   روش کار: این مطالعه توصیفی برروی150 نفر از بیمارانی که در نیمه اول سال 1382 در بیمارستان فاطمی اردبیل مورد تجویز خون و فرآورده های خونی قرار گرفته بودند، انجام گرفته و بر اساس وضعیت بالینی و معیارهای آزمایشگاهی و شواهد موجود در پرونده بیماران و بر مبنای استانداردهای موجود در منابع علمی در مورد ضروری یا غیرضروری بودن ترانسفوزیون آنان تقسیم بندی صورت گرفته است. اطلاعات حاصل با استفاده از نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.   یافته ها: از بین 150 بیماری که تحت ترانسفوزیون قرار گرفته بودند 46 مورد (7/25%) خون کامل، 92 مورد (4/51%) گلبول متراکم، 36 مورد(1/20%) ffp ( fresh frozen plasma ) و 5 مورد (3/2%) پلاکت دریافت کرده بودند. محل ترانسفوزیون در 60 مورد (40%) بخش مراقب های ویژه، 31 مورد (7/20%) بخش جراحی، 28 مورد (7/18%) اتاق عمل، 11 مورد(3/7%) بخش ارتوپدی، 10 مورد(7/6%) بخش سوختگی و 9 مورد(6%) بخش اورژانس بود. از نظر سنی، بالاترین میزان در گروه سنی40 ـ20 سال(7/32%)بوده و از نظر جنسی (3/67%) بیماران مذکر بودند. از نظر ضرورت ترانسفوزیون، با توجه به معیارهای علمی08/26% بیماران در گروه خون کامل، 44/30% در گروه گلبول قرمز، 22/47% در گروه ffp و 80% در گروه پلاکت دریافت غیرضروری داشته اند.   نتیجه گیری: با توجه به هزینه بالای تهیه خون سالم و فرآورده های خونی و نیز نظربه مشکلات متعددی که می تواند پس از ترانسفوزیون خون و فراورده های خونی در بیمار ایجاد شود، تجویز این فرآورده ها در بیماران باید با دقت بیشتر و بر اساس معیارهای مشخص علمی انجام گیرد. درصد بالای موارد غیرضروری تجویز خون و فرآورده های خونی در مطالعه حاضر نیاز به توجه بیشتر در این زمینه را ضروری می سازد.